Hoe zorg je voor diepgang in een oppervlakkig gesprek?

Soms blijft een gesprek oppervlakkig en lukt het maar niet het echt ergens over te hebben. Vaak een gemiste kans, want élk gesprek is een kans op verrijking.

Of het nu tijdens een eerste date, diner met familie of avondje met vrienden is: wat kun je zelf doen om meer diepgang – en hiermee verbinding – in een gesprek te krijgen?

Beginnen met de vraag ‘Hoe gaat het?’ lijkt misschien voor de hand liggend, maar als je er bij nadenkt, is het geen goede vraag. Zeker niet als opening.
Filosoof Elke Wiss adviseert om het concreet te maken. Bijvoorbeeld door te vragen naar de afgelopen week of ochtend. In haar boek ‘Socrates op sneakers’ legt ze uit hoe we fijnere gesprekken kunnen voeren door betere vragen te stellen en in welke vraagvalkuilen we allemaal wel eens stappen.

Organisatiecoach Wicher Schols benadrukt dat het goed is om een gesprek te beginnen met ‘koetjes en kalfjes’. Je moet tenslotte even de tijd nemen om op gang te komen. Maar ook hij geeft het advies om de openingsvraag klein en persoonlijk te maken. Alleen al door een woonplaats toe te voegen, kan het al persoonlijker aanvoelen.

Heel veel vragen zijn sturend zonder dat je dat zelf door hebt, zegt conversatie-analist Tessa van Charldorp.

Wanneer je de vraag ‘Ben je heel verdrietig?’ stelt aan iemand die net uit een scheiding komt, stuur je diegene al in een bepaalde richting.
‘Hoe ga je met de situatie om?’ is een meer neutrale, open vraag. Hiermee geef je de verteller de keuze welke richting het gesprek op gaat.

“Mensen vragen vaak wat ze moeten doen om een leuk gesprek te voeren,” zegt Elke Wiss. “Maar je moet vooral dingen laten.”
Ze legt uit dat we de neiging hebben veel over onszelf te willen vertellen. Wanneer we hier te veel mee bezig zijn, zijn we minder goed in staat naar de ander te luisteren.

Probeer dus echt te luisteren naar wat de ander zegt. Let vooral op bijzinnen. Dit zijn zinnen die iemand “erbij” vertelt en vaak extra informatie geven. Het is vaak juist informatie uit een bijzin waar je op door kunt vragen.

Uit onderzoek blijkt dat het laten vallen van stiltes prettig is voor beide gesprekspartners en de diepgang van een gesprek bevordert.
Toch kan een stilte in een gesprek ongemakkelijk aanvoelen. Dit komt simpelweg doordat we er niet aan gewend zijn. We zijn gewend om op elkaar te reageren door voortdurend na elkaar te praten. Vaak zit er slechts een seconde tussen. Onthoud dat stiltes tot rust, ruimte en diepgang kunnen leiden in een gesprek.

Lekker met iemand meepraten of de gevoelens van de ander bevestigen, voelt fijn. Hoewel hier natuurlijk niks mis mee is, staat het de verdieping van een gesprek soms wel in de weg.

Bedenk dat een gesprek interessanter kan worden als je elkaar af en toe kritisch bevraagt. Juist omdat je je hiermee kwetsbaar opstelt en de ander dieper laat nadenken, zorgt dit voor meer verbinding.

We hebben de neiging om direct met advies of een eigen ervaring te reageren wanneer iemand iets vertelt. Goed bedoeld, maar het kan ervoor zorgen dat iemand het gevoel heeft dat er niet echt naar hem/haar verhaal geluisterd wordt.

Mensen willen zich gehoord en begrepen voelen. Reageer dus eerst op de ervaring van de ander voordat je een advies geeft.

Soms is het moeilijk om iemand te begrijpen. Zeker als jij een heel andere mening hebt. Toch is het altijd goed om je in te leven in de ander en proberen te snappen waarom iemand iets zegt.

Onderdruk de neiging om direct een oordeel te vormen en de ander te willen overtuigen. Probeer iemand écht te begrijpen.
Alleen zo raken we elkaar niet kwijt.

Bronnenlijst

• Schols, W. (n.d.). https://www.wicherschols.com/
• Van Charldorp, T. (n.d.). https://www.uu.nl/medewerkers/TCvanCharldorp
• Van den Berg, A. (2023). Zo voer je een gesprek dat dieper gaan dan oppervlakkig gebabbel. Volkskrant 12-12-2023.
• Wiss, E. (n.d.). https://www.elkewiss.nl/