De geheimen van een gezond seksleven

We hebben minder seks

Te druk en te moe. Het zijn de belangrijkste redenen om geen seks te hebben met je partner. Zo kunnen er soms makkelijk weken of maanden voorbij gaan zonder dat het ervan komt. Dit gebeurt bij vrijwel alle stellen, zeggen deskundigen in Psychologie Magazine. Seks krijgt in ons drukke leven een lage prioriteit. ‘Pas als het andere is gedaan, kom je misschien aan vrijen toe’ vertelt seksuoloog Gert-Jan van Zessen. Hij heeft het idee dat we in Nederland meer over seks praten dan dat we het doen. Relatiepsycholoog Jean-Pierre van de Ven merkt op dat het de eerste jaren met kinderen heel logisch is dat er minder seks is. Ook seksuologe Ellen Laan benadrukt dat we er ons geen zorgen over hoeven te maken. ‘Met de komst van een kind krijg je er een belangrijke rol bij en verandert ook je relatie. Dan is het toch raar om te verwachten dat seks in dezelfde frequentie doorgaat? Laten we vooral seks hebben omdat we het willen, niet omdat het volgens de statistieken moet.’

Seks is niet nodig voor een gelukkige relatie

Seksuologen Barry en Emily McCarthy (American University, Washington) onderzochten hoe belangrijk een bevredigend seksleven is om een liefdesrelatie te onderhouden. Seks blijkt een integraal, maar geen overheersend deel van een gelukkige relatie. Gelukkige stellen schrijven hun geluk voor maar 15 tot 20% toe aan een goed seksleven, terwijl ongelukkige stellen maarliefst 50 tot 70% van hun narigheid wijten aan seksuele problemen. Tevreden stellen beschouwen seks als één van de vele bronnen van hun genoegen en intimiteit, terwijl ontevreden stellen het vaak zien als de voornaamste bron van hun problemen. Dat komt doordat seks vaak het eerst te lijden heeft als het niet goed gaat tussen partners. Minder seks is vaak het symptoom, niet de oorzaak van een relatiecrisis. Alles begint bij een sterke emotionele verbondenheid, zegt klinisch psycholoog en relatietherapeut Sue Johnson. Emotionele verbondenheid leidt tot goede seks, wat weer leidt tot een diepere emotionele verbondenheid.

Libido bestaat niet

Volgens de deskundigen is het belangrijk dat mensen goed beseffen dat passie niet constant is. Begeerte fluctueert. Partners lijken hier vaak juist niet open over te praten. Sommige stellen gaan heel anders tegen elkaar doen als ze ouders zijn geworden en kijken helemaal niet meer op een seksuele manier naar elkaar. Seks is verbindend, dus het is goed om daar tijd voor vrij te maken. Een nieuw wetenschappelijk inzicht is dat libido niet bestaat. Seks is geen biologische drift zoals slaap en honger. Het is geen basale levensbehoefte. Ook is er geen “reservoir” van seksuele energie die dreigt te overstromen als het niet op tijd geleegd wordt. Die gedachte komt van Sigmund Freud, die dacht dat seks voor mannen een oerdrift was waaraan op tijd moest worden toegegeven. Anders zou dat leiden tot frustratie of waanzin. Nog zo'n hardnekkige mythe: vrouwen hebben van nature minder zin dan mannen. Niet waar, blijkt uit onderzoek. Seks zit niet alleen tussen de oren of tussen de benen. Het is veel complexer. Seks wordt bepaald door een optelsom van eerdere ervaringen, opvoeding en cultuur.

Wachten op zin, heeft geen zin

Je moet je bewust openstellen voor seksuele prikkels. Wachten op zin, heeft dus geen zin. Hoe on-romantisch ook, steeds vaker stellen deskundigen voor om seks op je to-dolijstje te zetten. Zelf verbindende gebeurtenissen creëren. Juist in drukke periodes is het goed om op een lichamelijke manier aandacht aan elkaar te besteden. En dan geen “seks om de seks”. Knuffelen of masseren zonder dat het verder gaat, is ook goed. Bij een liefdesrelatie hoort passie, vindt Jean-Pierre van de Ven. En die passie zoals in het begin van de relatie, komt niet vanzelf terug. Je moet zelf het initiatief nemen. Heb je nog interesse in elkaars behoeftes en wensen, doe je nog moeite om aantrekkelijk te zijn voor de ander? Als weinig seks een symptoom is van het ontbreken van intimiteit, ook op andere vlakken, moeten we ons pas zorgen maken. Johnson is het daarmee eens. In haar praktijk ziet zij vaak dat er te weinig veilige en troostrijke aanrakingen zijn. Een kleine aanraking is de meest basale manier om verbondenheid te creëren. In een aanraking worden namelijk twee fundamentele behoeftes vervuld: de behoefte aan seksualiteit en de behoefte vastgehouden en (h)erkend te worden door iemand die speciaal voor jou is. Een aanraking is opwindend én kalmerend tegelijk.

Verschillende soorten seks

Geïsoleerde seks

Afhankelijk van hoezeer iemand op zijn of haar gemak is met intimiteit en hoe veilig iemand zich voelt in de liefde, streven we op seksueel gebied naar verschillende doelen. In haar boek Veilig Verbinden, beschrijft Sue Johnson drie soorten seks. Ten eerste is er de geïsoleerde seks. Dit is seks om de spanning op te heffen, met prestatie en orgasme als doel. Dit zie je vaak bij mensen die zich niet helemaal openstellen voor hun partner. Ze hebben moeite met vertrouwen en daardoor ontbreekt de emotionele betrokkenheid bij de seks. Bij dit soort seks is er opwinding, maar de hartstocht is van korte duur. De beleving is eendimensionaal en om de spanning op peil te houden is er steeds iets nieuws nodig. Steeds nieuwe partners of nieuwe technieken. Het lijkt erop dat geïsoleerde seks vaker bij mannen dan bij vrouwen voorkomt. Dat kan te maken hebben met hogere testosteronniveau’s - een hormoon dat begeerte stimuleert. En/of door culturele conditionering; het tonen van emotie is een teken van zwakte. Hierdoor zijn er mannen die niet weten hoe ze intimiteit moeten bedrijven. Een vrouw heeft juist vaak communicatie en een gevoel van verbondenheid nodig voor goede seks.

Troostseks

Wat volgens Johnson bij vrouwen meer voorkomt dan bij mannen, is troostseks. Dit is seks om te verzekeren dat je wordt gewaardeerd en begeerd. De daad is bijzaak. Het doel is om de angst voor een verlies aan hechting met je partner te verminderen. Hoe meer we ons onzeker voelen over onze afhankelijkheid van anderen, hoe meer we de voorkeur voor knuffelen en genegenheid geven boven seks. Een relatie met alleen troostseks kan stabiel blijven. Maar gekwetste gevoelens en een negatieve impuls liggen op de loer.

Synchrone seks

De beste seks gaat om emotionele openheid, ontvankelijkheid, tedere aanraking en erotische verkenning. Seks die vervult, bevredigt en verbindt. Synchrone seks noemt Johnson het. Bij je partner moet je je kunnen ontspannen, de remmen kunnen losgooien. Openlijk en zonder verlegenheid kunnen praten over wat je opwindend vindt en wat niet. Met elkaar in gesprek blijven, is de sleutel. Vraag je partner eens wat hij of zij verwacht van seks. Wat zijn voor jou en voor je partner de vier belangrijkste aspecten van seks. Sta eens stil bij de keer dat een vrijpartij echt voldoening gaf. Waar lag dat aan? Wat vertellen je gevoelens over wat je van je partner nodig hebt? Ga eens na of er buiten de seks nog voldoende aanraking is en of jullie elkaar nog wel eens écht vasthouden. Het gaat er niet om de hartstochtelijke verliefdheid uit het begin weer tot leven te wekken. In dit artikel geen tips over wat je allemaal aan attributen in bed kunt gebruiken dus. Het gaat om de durf je in het hier en nu open te stellen voor de beleving van emotionele en fysieke verbondenheid. Dát zijn de ingrediënten voor een goede relatie en een gezond seksleven.

Bronnen:

• Johnson, S. (2014). Houd me vast. Zeven emotionele gesprekken voor een hechte(re) en veilige relatie. 21e druk. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen.
• Psychologie Magazine 8 // 2018. Zin in Seks.
• Voormolen, S. (2017). Wat je nog niet wist over seks. https://www.nrc.nl/nieuws/2017/03/10/wat-je-nog-niet-wist-over-seks-6672690-a1549716