Verandering voor de liefde

Verandering en liefde gaan hand in hand

Verandering is niet altijd makkelijk. Het kost tijd, moeite, energie en vooral: moed. Vaak is het oude vertrouwde toch wel veilig. Weten waar je aan toe bent is gewoon fijn. Maar verandering kan heel veel opleveren en is soms zelfs nodig. Als we het over de liefde hebben, is het vaak zo dat we meer voor liefde openstaan als we in een kwetsbare of nieuwe fase van ons leven zitten [1]. Bijvoorbeeld als je net naar een nieuwe stad bent verhuisd of een nieuwe baan hebt. Zelfs heel kleine dingen die je (even) uit evenwicht halen of het lichaam activeren, zorgen voor meer ontvankelijkheid voor elkaar. Bijvoorbeeld wanneer je tegen iemand op botst of een drankje over iemand’s kleren knoeit - denk aan de romantische film Nothing Hill. Verandering en liefde gaan vaak hand in hand.

Spanning en verliefde gevoelens: het brug experiment

Waarom is het zo dat we meer openstaan voor de liefde in nieuwe situaties of als we even uit ons evenwicht worden gehaald? Psychologen onderzoeken dit merkwaardige feit al vele jaren. Met een beroemd, en later vaak herhaald, experiment uit 1974 werd voor het eerst aangetoond dat spannende situaties tot gevoelens van verliefdheid kunnen leiden. In de oorspronkelijke studie werd een vrouw op pad gestuurd naar een nationaal park in Canada, om zogenaamd mannen te zoeken die mee wilden doen aan een onderzoek. Nadat zij de mannen kort had gesproken gaf ze hen haar telefoonnummer. Belangrijk was de plek waar ze dit deed. De eerste plek was een stabiele, brede brug, de tweede een wiebelende hangbrug. De mannen op de stabiele brug bleken heel anders te reageren op de vrouw dan de mannen op de ‘gevaarlijke’ brug. Mannen van die laatste groep toonden veel meer interesse in haar en verzonnen verhalen met een sterke seksuele lading. Negen van de achttien mannen belden haar na afloop op. Van de stabiele brug waren dit er maar twee van de zestien. De onderzoekers legden uit dat dit komt doordat de mannen op de spannende brug hun nervositeit en verhoogde hartslag – die eigenlijk werd veroorzaakt door de brug - later toeschreven aan de vrouw. Achteraf denken ze dus dat ze verliefde gevoelens hadden, maar eigenlijk waren ze gewoon nerveus [5]. Zo kan het ook werken als je iemand ontmoet in een spannende nieuwe periode in je leven. Het zou zomaar kunnen dat je de verhoogde fysieke activiteit die je in je lichaam voelt, achteraf koppelt aan de persoon die je hebt ontmoet. “Ik móet diegene wel leuk gevonden hebben”, denk je als je aan de ontmoeting terugdenkt. Zo kun je jezelf onbewust een beetje voor de gek houden. Heel erg is dat niet. Want doen we niet allemaal een beetje vreemd als we verliefd zijn?

Massaal op zoek naar de liefde

Ook niet vreemd is dat we massaal op zoek zijn naar de liefde. In hersenactiviteit is de zoektocht naar liefde een even sterke drang als de drang van honger, dorst en lust. Bij verliefdheid worden dezelfde hersengebieden actief die ook de meest primaire behoeftes en overlevingsmechanismes sturen [2]. Biologisch antropoloog Helen Fisher (Kinsey Institute, Rutgers University) doet al jaren neurologisch onderzoek op het gebied van de liefde. Zij benadrukt dat de liefde een zeer sterke en onophoudelijke behoefte is. “Ons brein is erop gericht een levenspartner te vinden” [2]. Als er wordt gekeken naar fysiologische veranderingen bij een verliefdheid, blijken er verschillende ‘stofjes’ in de hersenen aangemaakt te worden. Zo is er bij verliefdheid een verhoogd dopamineniveau in de hersenen. Dopamine is gerelateerd aan energie, euforie, gerichte aandacht, motivatie en het beloningssysteem. Het serotonineniveau is juist verlaagd. Dit hangt samen met stemmingen en emoties, en zorgt voor het dwangmatig en obsessief denken als je verliefd bent [3]. Zo bleek uit een onderzoek onder 500 verliefde mensen dat deze mensen gemiddeld maarliefst 85% van de dag besteden aan gedachten en fantasieën over hun geliefde [4]. Echt bijna de hele dag dus! Als je ooit verliefd bent geweest herken je het misschien wel: opgetogenheid, verhoogde energie, euforie, obsessieve gedachten en doelgericht gedrag. Mensen die verliefd zijn worden emotioneel afhankelijk van elkaar en kunnen verlatingsangst ervaren. Dat passievolle gevoel kan worden versterkt door tegenslagen, tegenwerking of afwijzing en wordt ook wel het “Romeo&Julia Effect” genoemd [3]. Dat verklaart dus de sterke gevoelens voor die onbereikbare liefde..

Van verliefd naar houden van

Veel onderzoekers zijn het erover eens dat verliefdheid een tijdelijke toestand is die tussen de 12 en 18 maanden duurt. Het gevoel van verliefdheid zal dus langzaam minder worden. En daarbij zullen ook de veranderingen in het brein weer langzaam “normaal” worden. Maar daarvoor komt iets belangrijks in de plaats: een gevoel van vertrouwdheid en geborgenheid die de basis kunnen vormen voor een langdurige romantische relatie. Die spanning, verandering en vernieuwing was dus even nodig. Waag het er dus eens op!

Bronnen:

• [1] Lopez, M. (2013). Partnerkeus: waarom word je verliefd op de een en niet op de ander? https://psychologisch.nu/marcelino/partnerkeus-waarom-word-je-verliefd-op-de-een-en-niet-op-de-ander/
• [2] Debusschere, B. (2016) Hoe de wetenschap de liefde redt https://www.demorgen.be/opinie/hoe-de-wetenschap-de-liefde-redt-bba852ec/
• [3] Dolstra, E. (2010). De wetenschappelijke kijk op verliefdheid; de invloed van de „roze wolk‟ op gedrag(bachelor thesis). Geraadpleegd op http://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=114186
• [4] Tennov, D. (1979). Love and limerence: the experience of being in love. New York, NY: Stein and Day.
• [5] Dutton, D. G., & Aron, A. P. (1974). Some evidence for heightened sexual attraction under conditions of high anxiety. Journal of Personality and Social Psychology, 30(4), 510-517. http://dx.doi.org/10.1037/h0037031